Arabulucu Tam Olarak Ne İşi Yapacak?
Arabulucu, bu süreçte karar veren kişi değildir. Hatta taraflara herhangi bir çözüm de önermez. Taraflar uyuşmazlığı kendileri uzlaşarak çözerler. Arabulucu, tarafların aralarındaki asıl uyuşmazlığı ve menfaatlerini tespit ederek bu konularda tartışmalarını ve çözüm bulmalarını sağlamaya çalışır. Burada taraflar kendi çözümlerini kendileri üretirler ve bunu yaparken birbirlerini anlamaya çalışırlar.
Ne Zaman Arabulucuya Gidebilirim?
Arabuluculuğa dava açılmadan, mahkeme ya da tahkime gitmeden önce ya da dava sırasında başvurulabilir. Dava öncesi arabuluculukta taraflar anlaşmaya varırlarsa anlaşılan hususlarda artık davaya gerek kalmayacaktır. Dava açıldıktan sonra da hâkimler tarafları arabuluculuk hakkında bilgilendirilirler. Taraflar arabuluculuğa gitmek isterlerse hâkim duruşmayı en çok iki kez üç aya kadar erteleyebilir. Taraflar anlaşırlarsa mahkeme davayı görmeyi bırakır ve artık tarafların anlaştıkları metin geçerli olur. Anlaşamazlarsa dava kaldığı yerden devam eder ve olay hakkında mahkeme karar verir.
Arabuluculuğa başvuru hangi hallerde tavsiye edilir?
● Taraflar arasında korunmaya değer uzun süreli bir (ticari, ailevi nitelikte, komşuluk hukuku ile ilgili, kişisel veya uzun süreli sözleşme şeklinde bir) ilişki varsa, ● Uyuşmazlığın görünen tarafları dışında başkaca tarafları da varsa, ● Taraflar arasında birden çok uyuşmazlık varsa, ● Taraflar uyuşmazlığın hızlı bir şekilde çözülmesini istiyorlarsa, ● Taraflar yargılamanın uzun sürmesi sebebi ile daha hızlı çözüm elde etmek istiyor ise, ● Uyuşmazlığın yargısal yolla çözümü uyuşmazlığın değerine göre çok masraflı olacaksa, ● Uyuşmazlık konusunun yargısal yolla çözümü fazla karmaşık ise, ● Uyuşmazlığın yargı kararıyla çözümü hâlinde kararın icrası zor olacak veya mümkün olmayacak ise, ● Tarafların uyuşmazlığın dostane çözümünde karşılıklı çıkarları varsa, ● Taraflar, uyuşmazlık konusunda gizliliğin korunmasını istiyor ise veya ● Taraflar arasında uzun süreli kalıcı bir çözüm isteniyor ise.
Arabuluculuğun temel ilkeleri nelerdir?
A-)GÖNÜLLÜLÜK. Taraflar, arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak veya bu süreçten vazgeçmek konusunda tamamen serbesttirler.
B-)GİZLİLİK:1-Arabuluculuk Sürecinin Aleni Olmaması
2-Arabulucunun, Tarafların ve Üçüncü Kişilerin Sır Saklama Yükümlülüğü
3-Beyan, Bilgi ve Belgelere Delil Olarak Dayanılamaması
C-)ARABULUCUNUN TARAFSIZLIĞI: Arabulucu, bu sıfatla görev yaptığı uyuşmazlık ile ilgili olarak açılan davada, daha sonra, hâkimlik, hakemlik ve bilirkişilik yapamayacağı gibi avukat olarak da görev üstlenemez.
D-)KONTROLÜN TARAFLARDA OLMASI: Arabulucu ile uyuşmazlığın çözümü tamamen iradilik esasına dayalıdır. Taraflar serbest iradeleri ile uyuşmazlığın dostane olarak çözümlenmesini sağlar. Arabuluculuk görüşmelerine katılmak başvurucunun iddia ve taleplerini kabul anlamına gelmez
E-)EŞİTLİK: Taraflar, gerek arabulucuya başvururken gerekse süreç boyunca eşit haklara sahiptirler. Taraflardan biri arabuluculuk sürecinin dışında bırakılamayacağı gibi söz hakkı da diğerine göre kısıtlanamaz.
F-)Çözüm Empoze Etmeme: Arabulucu, tarafların çözüm üretemedikleri ortaya çıkmadıkça çözüm öneremez.
G-)Bağlayıcı Olmama: Varılan anlaşma yazılı hâle getirilip imzalanıncaya kadar bağlayıcı değildir.
Arabulucunun süreçteki rolü nedir?
Süreci olabilecek en etkin şekilde taraflar arasındaki eşitliği gözeterek yönetir.
● Taraflar arasındaki iletişimde tıkanan kanalları açmaya çalışır.
● Tarafların kendi hikâyelerini anlatmalarına olanak verir
● Süreçte elde edilen hassas bilgilerin kendi aleyhlerine kullanılmasına izin vermez.
● Tarafsız kalarak ve yargılamadan, elinden geldiğince yardımcı olur
● Taraflara duygularını yönetmekte yardımcı olur, duyguların yıkıcı etkilerinden tarafları korumaya çalışır
● Bilgiyi izin verildiği ölçüde kullanır.(hangi bilgilerin saklanması, hangilerinin verilmesi veya hangilerine farklı bir açıdan bakılması gerektiğine karar vermek)
● Tarafların kendi çözümlerini bulmasına yardım eder
● Süreci yönetir ve sürecin ilerlemesine olanak verir; ama talimat ya da tavsiye vermez, tarafların çözüm üretemedikleri ortaya çıkmadıkça çözüm önermez
● Taraflara pozisyonlarını, fikirlerini ve seçenekleri değerlendirme ve test etmede yardımcı olur.
Tüm Davalar Arabuluculuk Kapsamında mıdır?
Hayır. Arabuluculuk ancak tarafların serbest iradeleriyle karar verebilecekleri konularda mümkündür. Daha açık bir ifadeyle; kamu düzenini ilgilendirmeyen ve cebri icraya elverişli konularda taraflar arabulucuya gidebilirler. Tarafların sözleşme konusu yapamayacakları konularda örneğin ceza davalarında, nüfus kaydına ilişkin davalarda veya çocukların velayetine ilişkin davalarda arabuluculuk mümkün değildir.
Arabulucuya başvurmakla dava açmaktan vazgeçmiş mi olurum?
Hayır. Taraflar arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak ve bu süreçten vazgeçmek konusunda tamamen serbesttir. Kendi isteğiniz ile başlattığınız bu süreci yine kendi isteğinizle sona erdirip mahkemeye başvurabilirsiniz.
Zorunlu (Dava şartı) arabuluculuk nedir?
Bazı uyuşmazlıklar için dava açmadan önce dava şartı olarak arabulucuya gitme zorunluluğu getirilmiştir. Daha önce arabulucuya giderek uyuşmazlığı orada çözmeye çalışmak, ancak anlaşama olmadığını tutanakla belgelemek halinde dava açılması mümkün kılınarak, arabuluculuk bu davalar yönünden dava şartı haline getirilmiştir. Bu uyuşmazlıklarda arabulucuya gitmeden açılan dava, dava şartı yokluğu nedeniyle reddedilir. Ticari davalar, Tüketici uyuşmazlıkları ve iş davalarına konu olan bazı talepler (kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, maaşlar vb.) zorunlu arabuluculuk kapsamına alınmıştır.
İhtiyari arabuluculuk nedir?
Taraflar arasında arabuluculukla çözümü mümkün olan ihtilaflardan, dava açmak için öncelikle arabulucuya başvurulması zorunluluğu dava şartı olarak getirilmiş ihtilaflar hariç diğerleri için, tarafların bir arabulucuya gitme zorunluluğu olmadığı halde uyuşmazlığın çözümü için dava açmadan önce arabulucuya başvurmayı tercih etmesidir. Taraflar üzerinde tasarruf edebilecekleri her türlü özel hukuk uyuşmazlığıyla ilgili ihtiyari arabuluculuk yoluna başvurabilir. Dava şartı arabuluculukta olduğu gibi, ihtiyari arabuluculukta da anlaşma tutanağının ilam olma niteliğine ilişkin hüküm ve sonuçlar burada da uygulanır.
Arabulucuyu seçebilir miyim?
Tarafların sicilde yer alan bir arabulucu üzerinde anlaşmaları halinde seçilen bu arabulucu görevlendirilir. Bu anlaşma tarafların dava şartı arabuluculuğunu yürütmek istedikleri arabulucu huzurunda birlikte ya da ayrı ayrı bir “arabulucu belirleme tutanağı” imzalamaları ile yapılır. Arabulucu taraflar ve kendisi tarafından imzalanan belirleme tutanağını ilgili arabuluculuk bürosuna teslim ederek bu uyuşmazlığı resmi olarak kendi takibine alabilmektedir.
Arabulucuyu nasıl seçeceğim?
Arabulucular, taraflarca bir arabulucuya direkt başvurarak uyuşmazlığın karşı tarafıyla bu arabulucu üzerinde anlaşarak ya da arabuluculuk bürosu ya da sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürü tarafından sistem ataması ile belirlenmektedir.
İster dava şartı arabuluculuk için ister se diğer ihtilaflara ilişkin ihtiyari olarak, taraflardan biri ya da her iki taraf listede yer alan arabuluculardan birine başvurarak arabulucu üzerinde her iki tarafın da anlaşması halinde; tercih edilen arabulucu tarafından görüşmeler başlatılarak süreç yürütülüp tamamlanabilecektir. Arabulucu seçilirken tercih edilebilme kriterleri arasında, arabulucunun mesleki yeterliği ve deneyimi dışında görüşmeleri yaptığı ve tarafları bir araya getirdiği fiziki ortam ve bu ortam koşullarının arabuluculuk sistemine uygunluğu ve teknik altyapısı ile tarafların birbirlerini anlamaları ve uzlaşabilme aşamasına gelmeleri için gerekli desteği verip vermediği hususu da dikkate alınmalıdır.
Arabulucuya başvurmakla hak düşürücü süreler ve zamanaşımı süreleri işlemeye devam eder mi?
Arabuluculuk sürecinin başlamasıyla hak düşürücü ve zamanaşımı süreleri işlemez. Bu sürece başlamak hak kaybına neden olmaz
Arabuluculuk sürecinin başlaması ve sürelere etkisi
MADDE 16 – (1) Arabuluculuk süreci, dava açılmadan önce arabulucuya başvuru hâlinde, tarafların ilk toplantıya davet edilmeleri ve taraflarla arabulucu arasında sürecin devam ettirilmesi konusunda anlaşmaya varılıp bu durumun bir tutanakla belgelendirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Dava açılmasından sonra arabulucuya başvuru hâlinde ise bu süreç, mahkemenin tarafları arabuluculuğa davetinin taraflarca kabul edilmesi veya tarafların arabulucuya başvurma konusunda anlaşmaya vardıklarını duruşma dışında mahkemeye yazılı olarak beyan ettikleri ya da duruşmada bu beyanlarının tutanağa geçirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar.
(2) Arabuluculuk sürecinin başlamasından sona ermesine kadar geçirilen süre, zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmaz.
Arabulucuda anlaşmazsam dava açabilir miyim?
Arabulucuda anlaşılamazsa dava açma yoluna her zaman gidilebilir. Arabulucuda anlaşılan konular dışında anlaşma ile sonuçlanamayan hususlar için de dava yoluna başvurulabilir.
Arabuluculuk pahalı bir yöntem midir?
Süreç sonuçlanıncaya kadar arabuluculuk sürecinde taraflar, davadan farklı olarak herhangi bir harç yatırmak zorunda olmayıp, tebligat, bilirkişi, tanık ve keşif gibi giderler de ödemezler. Sadece, faaliyet süresine göre arabulucuya, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesine uyarınca ücret ödenir. Ayrıca, özel bir toplantı yeri vs. gerekiyorsa, bu masrafların ödenmesi gerekir. Taraflar eğer avukatları ile bu sürece katılacaklarsa avukatlarına da ücret ödeyeceklerdir.
Arabuluculuk sürecindeki ücret ve masrafları kim karşılayacak?
Taraflar aksini kararlaştırmadıkça, arabuluculuk sürecindeki tüm masrafları eşit olarak karşılayacaklardır.
Anlaşamama halinde arabuluculuk ücreti nedir? Kim karışlar?
Dava şartı(zorunlu) arabuluculukta; görevlendirilen arabulucunun, arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflara ulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması veya iki saatten az süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hallerinde, iki saatlik arabuluculuk ücreti Hazine tarafından arabulucuya ödenecektir.
Arabuluculuk süreci sonunda vardığım anlaşma benim için bağlayıcı mıdır?
Arabuluculuk anlaşması; imzalanması ile birlikte anlaşılan hususlarda her iki tarafı da bağlar. Anlaşılan hususlarda dava açmak mümkün değildir. Bu anlaşmadan dönmek diğer tarafın rızasıyla yani ancak yeni bir anlaşmaya mümkündür. Arabuluculuk anlaşması imzalandıktan sonra isteyen taraf anlaşmayı asıl uyuşmazlık hakkındaki yetki ve görev kurallarına göre belirlenecek olan hukuk mahkemesine ibraz edip, icra edilebilirliğine ilişkin bir şerh verilmesini talep edebileceklerdir. Bu şerhi içeren anlaşma, ilâm niteliğinde belge sayılır. İcra edilebilirlik şerhinin verilmesi, niteliği itibariyle bir çekişmesiz yargı işi olduğundan buna ilişkin inceleme dosya üzerinden yapılabilecektir. Ancak, uyuşmazlık konusu aile hukukuna ilişkin ise bu işlemler aynı usulle belirlenecek aile mahkemesince ve duruşmalı olarak yapılacaktır. Eğer, davanın görülmesi sırasında arabuluculuğa gidilmiş ise, kuşkusuz ki yukarıdaki iş ve işlemler davaya bakan mahkemece yerine getirilecektir.
Arabuluculuk anlaşması icra edilebilir mi?
Mahkemenin anlaşma belgesine icra edilebilirlik şerhi vermesi ile birlikte arabuluculuk anlaşma belgesi mahkeme kararlarının icrasında olduğu gibi icra işlemini başlatmaya yarar. Bu icra takibine sayılı haller dışında itiraz etmek mümkün değildir. Görüldüğü gibi başarılı bir arabuluculuk sonunda imzalanan anlaşmaya uyulmaması halinde alacaklının anlaşma belgesiyle icra takibi başlatması ve alacağını gereğinde haciz yoluyla alması mümkündür.
Mahkeme icra edilebilirlik şerhi verirken neye dikkat edecektir?
Mahkeme; anlaşmanın ve içeriğinin, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği işler arasında yer alıp almadığı ve cebri icraya elverişli olup olmadığı yönünden inceleme yapacaktır.
Arabuluculuk yoluyla anlaştığımda avantajım nedir?
- • Dava boyunca yapmak zorunda kalacağınız tüm masraflardan (posta gideri, bilirkişi, keşif vb. masraflar, yol giderleriniz gibi) ve yargılama nedeniyle diğer işlerinizden kısıtlayıp, adliyeye ayırmak zorunda kalacağınız zamandan tasarruf etmiş olursunuz.
- Mahkemeye göre daha kısa sürer.
- Sonuç, tarafların kontrolündedir.
- Geleceğe bakılır, mevcut hukuki durumun değil, menfaatin korunması esastır.
- Güvenirlik ve gizlilik önemlidir; taraflar mahkeme önünde konuşamayacaklarını burada rahatlıkla konuşabilirler.
- Psikolojik ve sosyolojik riski azdır; daha az yeni sorun doğurur.
- Tarafların anlaştıkları yöntem ve çözüm tarzı esastır, esnektir.
- Anlaşmayla çözülür; iki tarafta kazanır, tarafların sosyal ve ekonomik ilişkileri devam eder.
SORULARINIZ MI VAR?
BİZE YAZIN
0 324 336 00 52
info@bilirarabuluculuk.com
Mahmudiye Mah. Ahmet Ersoy Cad. Salih usta apt. K:1/1 Akdeniz Mersin.
info@bilirarabuluculuk.com
Mahmudiye Mah. Ahmet Ersoy Cad. Salih usta apt. K:1/1 Akdeniz Mersin.
